اگر اختلال شخصیت مرزی (BPD) داشته باشید، احساسات خودآگاهانه[۱] می‌توانند نقش مهمی در آن ایفا کنند. به خاطر این اختلال، احساسات تشدید می‌شوند و می‌توانند موجب واکنش‌های پرگزند و مضر شوند. دانستن بیشتر در مورد احساسات خود آگاه و اینکه چطور بر سلامت روانی شما تاثیر می‌گذارند، می تواند مفید باشد.

احساسات خود آگاهانه چه هستند؟

برخی از احساسات و هیجان ها به عنوان "احساسات پایه"[۲] در نظر گرفته می‌شوند (به این معنی که آن‌ها با عدم نیاز یا نیاز ناچیز به خود ادارکی، می توانند تجربه شده و تشخیص داده شوند)؛ اما احساسات خودآگاهانه به خودپنداره[۳] ما و درک رابطه‌مان با افراد دیگر و اجتماع بزرگ‌تر، مربوط هستند.

برای مثال، برای تجربه "ترس" که یک  احساس پایه است، شما فقط نیاز دارید تا چیزی را به عنوان یک تهدید دریافت و درک کنید. اما برای تجربه یک احساس خود آگاهانه، مانند گناه، شما باید هم حس خود ادارکی[۴] و هم قدرت استنتاج و فهم رفتار خود را داشته باشید، مانند تشخیص کار اشتباهی که انجام داده اید.

احساسات خود آگاهانه، هم احساسات مثبت مثل عزت نفس یا اعتماد به نفس را شامل می شود و هم احساسات منفی مثل شرم یا حسادت.

هدف و کاربرد

دانشمندان بر این باورند که احساسات خود‌آگاهانه، اساس تکاملی دارند. آن‌ها به شما کمک می‌کنند تا با ارتقاء ھم آﻣﯾزى و شمول اجتماعی[۵]، از جمله کمک به شما در حفظ برازندگی از دید دیگران، زیست بهتری داشته باشید. برای مثال، وقتی خجالت خود را پس از نقض و تخطی از برخی هنجارهای اجتماعی ابراز می‌کنید، بیان آن احساس به شما کمک می‌کند تا مراودات و مناسبات اصلاح شود. برای نمونه، اگر یک دوست را ناراحت کرده اید و از او معذرت‌ خواهی کنید، ممکن است صورت شما سرخ شود و قادر به نگاه کردن به چشمان او نباشید. دوست شما خواهد فهمید که چه احساسی بدی دارید و ممکن است از عصبانیت او کاسته شود.

این احساسات همچنین به شما کمک می‌کند از تخطی از هنجارهای اجتماعی در آینده جلوگیری کنید. اگر بدانید با ارتکاب دزدی احساس گناه خواهید کرد، به احتمال زیاد به طور کل از آن رفتار اجتناب می کنید.

اختلال شخصیت مرزی و احساسات خود آگاهانه

تحقیقات نشان داده‌اند که افراد دارای اختلال شخصیت مرزی، بیشتر احتمال دارد که احساسات خودآگاهانه ناخوشایند یا منفی داشته باشند. دلایل این امر دو چندان بیشتر هستند. زیرا اختلال مرزی می‌تواند باعث ایجاد احساسات شدیدتری از شرم یا گناه شود، که این موضوع می‌تواند باعث رخداد رفتارهای نامناسب یا مخرب مانند تعاملات جنسی یا خشونت شود و همچنین این رخدادهای نامناسب، شکل دهنده برداشت و تفسیر افراد مبتلا به BPD از کنش‌ها و رفتارهای دیگران هستند. برای نمونه، کسی که رابطه جنسی نامناسبی داشته است احساس شرمندگی یا احساس گناه می‌کند و ممکن است رفتار فرد مقابل را به عنوان سوءاستفاده تلقی کند. این تعبیر می‌تواند باعث شود که آن‌ها به شدت و بصورت تهاجمی به آن فرد واکنش نشان دهند، حتی اگر این فرد بی‌ تقصیر باشد. رابطه بین اختلال مرزی و احساسات خود‌آگاهانه می‌تواند یک چرخه تخریبی را آغاز کرده و فرد را به خود‌آسیبی یا افکار خودکشی سوق دهد.

اگر فکر می‌کنید که با احساسات خود آگاهانه دست و پنجه نرم می کنید و اختلال شخصیت مرزی دارید، مهم است که با درمانگر یا مشاور درمانی خود در این باره صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا احساسات خودآگاهانه را به روش امنی که به خودتان و یا دیگران آسیب نمی‌رساند، کنترل و مدیریت کنید. با یادگیری راهکارهای مقابله، مانند تامل و فاصله گرفتن از وضعیت بوجود آمده، شما می‌توانید احساسات خود را به طور کامل پردازش کرده و مشخص کنید که آیا واکنش شما متناسب با موضوعی هست که در واقع اتفاق‌افتاده است یا خیر. درمانگر به شما در بهبود این مهارت‌ها کمک خواهد کرد تا بتوانید بیماری خود را مهار کرده و روابط خود را بهتر حفظ کنید.

 

[۱] Self-Conscious Emotions 
[۲] Basic Emotions
[۳] Self-Concept
[۴] Sense of Self
[۵] Social Inclusion