ناپایداری خلق و خوی و اختلال شخصیت مرزی
افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) اغلب با حالتهای خلق و خوی ناپایدار توصیف میشوند. ناپایداری خلقی یک واکنش احساسی است که غیرعادی یا نامتناسب با موقعیت موجود است. این حالت با نوسانات خلقی جدی، واکنشهای شدید احساسی و تغییرات چشمگیر در عقاید و احساسات همراه است.
درک محدوده ناپایداری خلق و خوی:
ناپایداری خلقی اغلب همراه با رفتارهای مخرب یا مضر دیده میشود. چنین اعمالی میتواند شامل کج خلقی و عصبانیت ناگهانی، جیغ زدن، از بین بردن اشیا،، پرخاش یا خشونت نسبت به دیگران و خودآسیبی باشد. این واکنشها به ظاهر میتوانند بصورت ناگهانی و غیرمنتظره نمایان شوند و در عرض چند ثانیه به وجود آیند.
ناپایداری خلقی در افراد مبتلا به ناخوشیهای روانی مختلف، از جمله اختلال دوقطبی، اختلال استرس پس از سانحه و اختلال شخصیت مرزی وجود دارد. شدت اختلال ناپایداری خلقی، می تواند به مانعی در مسیر زندگی و فعالیت روزمره معمول تبدیل شود و موجب آسیب زدن به روابط بین فردی و روابط شغلی گردد.
علائم ناپایداری خلقی مرتبط با اختلال شخصیت مرزی:
بسیاری از علایم و نشانههای اختلال مرزی مربوط به بروز مشکلاتی در کنترل و یا تنظیم احساسات است. این امر نشاندهنده نقش برجسته ناپایداری خلق و خوی در اختلال شخصیت مرزی است. براساس "راهنمای تشخیص آماری اختلالات روحی، ویرایش پنجم" - مرجع متخصصان بهداشت و درمان برای بررسی در هنگام تشخیص اختلالات - شاخصهای اختلال شخصیت مرزی چندین مشکلِ مرتبط با احساسات را تبیین می کند، از جمله:
- ناپایداری عاطفی: افراد مبتلا به اختلال مرزی، احساسات ناپایدار و نوسانات خلقی مکرر را تجربه میکنند. احساسات به راحتی تحریک میشوند و به طور معمول نامناسب یا نامتناسب با وضعیت و پیشامدها هستند.
- اضطراب: افراد دارای BPD، ممکن است نشانههای اضطراب شدید را بروز دهند، حتی با نگرش انحرافی به مسایل. به عنوان مثال، حتی زمانی که کاملا آماده هستند ممکن است فکر کنند که شکست میخورند یا خرابکاری میکنند. این امر میتواند منجر به بدگمانی شدید و تنش و فشار عصبی شود.
- ناامنی: اغلب مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی، در روابط بین فردی خود احساس ناامنی می کنند. آنها به طور مرتب فکر میکنند که دیگران آنها را ترک یا طرد میکنند. این حس منجر به نگرانی دائمی و نیاز به دریافت اطمینان مجدد میشود.
- رفتارهای تکانشی: در واکنش به برخی از محرکها، افراد داری اختلال مرزی اغلب به صورت غیرقابل پیشبینی واکنش نشان میدهند و ممکن است رفتارهای خطرناک از آنان دیده شود. این واکنشها در مواقع تنش و فشار عصبی میتواند حتی خودآسیبی را نیز در پی داشته باشد.
احساسات بسیاری از مبتلایان به BPD به سرعت در حال نوسان است. صبح ممکن است شاد، پر از انرژی و خوشبین باشند و با سپری شدن ساعاتی از روز میتوانند دلسرد، غمگین و افسرده شده و ابراز ناامیدی کنند.
در شرایط ناپایداری خلقی در افراد مبتلا به اختلال مرزی، اثرات طغیانهای احساسی به صورت ویژه میتواند بسیار طولانیتر از افراد دیگر باشد. به این دلیل که در درجه اول این افراد مستعد تشدید وضعیتهای احساسی هستند. این برانگیختگیهای بادوام حتی می تواند سبب شود که کنترل ناپایداری خلق و خوی بیشتر دشوار شود.
درمان
نوسانات روحی شدید مرتبط با ناپایداری خلق و خوی و اختلال شخصیت مرزی، میتوانند به شدت مخرب باشد. ممکن است توانایی انجام و مدیریت کارهای روزمره را از افراد سلب کند و کارکردهای روزمره و عادی دشوار شده و نیازمند مداخله دیگران شود.
با این حال اختلال شخصیت مرزی و ناپایداری روحی روانی را می توان درمان کرد. اگر مبتلا به BPD هستید، باید به دنبال درمانگر یا کارشناسی باشید که در کنترل و مهار احساسات و نیز اختلالات شخصیتی تخصص دارد. پرداختن به رواندرمانی به شما کمک میکند یاد بگیرید چطور احساسات خود را مدیریت کرده و به روش سالمی زندگی کنید. با یادگیری مهارتهای جدید مقابله و نیز درک بهتر محرکهای احساسی خود، آماده خواهید شد که تمام جنبههای ناپایداری خلق و خوی خود را اداره و مدیریت کنید.
منابع مقاله
https://www.verywellmind.com/what-is-mood-lability-425304
American Psychiatric Association. Borderline Personality Disorder. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Illnesses, 5th edition (DSM-5). 2013.
Johnson A, Gentile J, Correll T. Accurately Diagnosing and Treating Borderline Personality Disorder. Psychiatry, 2010;7(4):21-30.