مهارگسیختگی[۱] گفتن چیزی یا انجام کاری بر پایه هوس، بدون فکر کردن به پیامد ناخواسته یا حتی خطرناک آن می باشد. به بیان دیگر مهارگسیختگی را می توان وضعیت کاهش کنترل بر تکانش‌ها یا تمایلات آنی عنوان کرد، که به معنی عدم توانایی در متوقف‌ کردن، به تاخیر انداختن و یا تغییر (مهار کردن) عملی است که برای وضعیت شما مناسب نیست.

 مهارگسیختگی نقطه مقابل بازدارندگی[۲] است. بازدارندگی به معنی توانایی اداره کردن و مدیریت نوع و نحوه واکنش به موارد و مسايلی است که در اطراف شما جریان دارد.

در مورد مهارگسیختگی بیشتر از آنچه که تصور می کنید می‌دانید

حتی اگر کلمه "مهارگسیختگی" را قبلا نشنیده باشید؛ آیا تعاریف ارایه‌شده در بالا برای شما آشنا نیستند؟

اگر اختلال شخصیت مرزی (BPD) داشته باشید، شاید به ندرت و یا هیچگاه "هنجارشکن" خوانده شده باشید، اما احتمالا واژه "تکانش‌‌گر" را بارها می‌شنوید. در حقیقت مهارگسیختگی و تکانشگری (رفتار تکانشی) اساسا یکی هستند. مهارگسیختگی در افراد مبتلا به اختلال مرزی شایع است.

همه حالات و وضعیت‌های مهارگسیختگی به دلیل اختلالات روحی روانی، مانند BPD نیستند. برای مثال، آسیب مغزی ناشی از سانحه می‌تواند منجر به مهارگسیختگی شود.

البته، هر کسی لحظاتی از بروز رفتارهای "بی پروا" دارد که آسیب زننده نیستند و حتی به سپری کردن اوقاتی خوش، مانند رقصیدن پرشور و حرارت در یک مهمانی کمک می‌کند. در مقابل، مهارگسیختگی، به عنوان واژه ای که توسط متخصصان سلامت روان مورد استفاده قرار می‌گیرد، همیشه تا اندازه ای برای فردی که به صورت تکانشی رفتار می‌کند، مضر و آسیب رسان است.

مهارگسیختگی چگونه است؟

اقدامات مهارگسیخته و یا تکانشی اغلب پیامدهای ناخواسته یا حتی مضری نیز دارند. چرا؟ از آنجا که آنها در محدوده رفتارهایی قرار دارند که آشکارا نامناسب و ناشایست هستندد؛ از برداشتن ناگهانی غذا از ظرف فرد دیگر گرفته تا رفتارهای پرمخاطره و خطرناکی چون دزدی، آتش‌ افروختن، تعرض‌های ناگهانی خشمگینانه و یا خود آسیبی.

 مراحل مهارگسیختگی

شما می‌توانید تصور کنید که مهارگسیختگی در چند مرحله رخ می‌دهد، اگرچه تنها چند ثانیه ممکن است بین تفکر به یک رفتار تناکشی و انجام آن فاصله باشد:

مرحله ۱: شما افزایش فشار روحی و یا برانگیختگی یک انگیزه و تمایل شدید را احساس می‌کنید.

مرحله ۲: شما اقدام تکانشی را مرتکب می‌شوید. در طول این کار ممکن است احساس لذت، آسودگی و آرامش خاطر و (یا) احساس توانمندی و تحقق خواسته، یا احساس رضایت داشته باشید.

مرحله ۳: بعد از عمل ممکن است احساس گناه و یا پشیمانی کنید. همچنین ممکن است خودتان را به خاطر کاری که انجام داده اید سرزنش کنید.

آیا اعتیاد از مصادیق مهارگسیختگی است؟

بله. می توان گفت مهارگسیختگی یکی از ویژگی‌های کلیدی در اکثر قریب به اتفاقِ اعتیادها است. مثال‌ها شامل اعتیاد به قمار، اعتیاد جنسی، اعتیاد به خرید (به خصوص اگر استطاعت مالی وجود نداشته باشد) و اعتیاد به مواد مخدر می شود.

[۱] Disinhibition
[۲] Inhibit