اختلال شخصیت مرزی می‌تواند روابط و مراودات را سخت‌تر کند.

آیا اختلال شخصیت مرزی بر روابط بین اعضای خانواده، دوستان، یا افراد دیگر در جامعه تاثیر می‌گذارد؟ BPD دقیقا چگونه می تواند مشکلاتی را به وجود آورد و چه کاری می‌توان برای حل این مشکلات انجام داد؟

روابط بین فردی در افراد دارای اختلال شخصیت مرزی (BPD)

بسیاری از افراد دارای اختلال شخصیت مرزی (BPD) روابطی پرتنش و ناپایدار با دیگران دارند. روابط آن‌ها گرایش به نوسان بین خوب یا بد بودن بصورت مطلق دارد و آن‌ها نمی‌توانند احساسات ترکیبی و متناقضی را هنگام ارتباط با اشخاص و جهان پیرامون خود تجربه کنند.

این تفکر سیاه و سفید، و یا دوپاره‌سازی[۱] می‌تواند به تمامی مراودات از جمله روابط با همسالان در مدرسه، همکاران هم رده در محیط کار، اساتید و مربیان، مدیران و سرپرستان تسری یابد.

چرخه‌های ایده آل سازی و بی ارزش سازیِ روابط در BPD

اگر شما اختلال مرزی دارید، ممکن است در ابتدا فرد یا موقعیتی را بدون قید و شرط به صورت ایده‌آل[۲] تصور کنید و رابطه کاملی را آغاز کنید. با این حال، ممکن است خیلی زود موضوعی اتفاق بیفتد که با این دیدگاه آرمان‌‌گرایانه در تضاد باشد، مانند یک اظهار نظر تند و تیز از سمت سرپرست‌تان یا دریافت یک نمره پائین در مباحث آموزشی و یا جروبحث با دوست خود. این امر می‌تواند باعث شود که شما از یک دیدگاه ایده‌آل به یک دیدگاه بی ارزش ساز تغییر فکر دهید. ممکن است فکر کنید که دیگر هیچ چیز خوبی در مورد این شخص یا این وضعیت وجود ندارد و هرگز هم وجود نداشته است.

حساسیت زیاد نسبت به رد شدن (حساسیت به طرد شدن[۳]) ممکن است باعث واکنش بی‌ارزش سازی[۴] شود. این حساسیت می‌تواند باعث شود که شما به رخدادِ عدم پذیرش واقعی یا فرضی، بیش از حد واکنش نشان دهید. احساس عدم پذیرش، مقاومت ناپذیر و طاقت فرسا می شود و می‌تواند فارغ از اینکه آیا واقعا این اتفاق افتاده یا ناخواسته و غیرعمدی بوده است، حسی کاملا واقعی در شما بوجود آورد.

در پیِ وقوعِ بی‌ارزش سازی، ممکن است خشم شما فوران کند، کار مرتبط با موضوع را رها کنید، پرخاشگر شوید و یا ناامید و منصرف شوید. این امکان وجود دارد که آن فرد یا رابطه یا موضوع کاری، دوباره به عنوان ایده‌آل نگریسته شود؛ اما این امکان نیز وجود دارد که این دیدگاه منفی بطور دائمی باقی بماند و یا آسیب و خسارتی که در پی آن رخ می‌دهد، برگشت‌ناپذیر باشد. این فرآیند می تواند روابط دوستانه را خراب کند، یا باعث ترک شغل و یا رها کردنِ کلاس‌های درس شود. این اتفاقات می‌توانند تضعیف‌گر و با عواقب مهم و قابل‌توجه باشند.

درمان اختلال شخصیت مرزی و مدیریت ارتباطات

اختلال شخصیت مرزی می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر روابط شما داشته باشد. حتی در ارتباط با اعضای خانواده‌تان ممکن است نسبت به عدم پذیرش، تغییرات در برنامه‌های زندگی و احساسِ موردِ بی اعتنایی واقع شدن، دچار حساسیت باشید. این کژاندیشی‌ها می‌توانند باعث شوند که شما احساس انزوا، تنهایی و درماندگی کنید.

در چند سال گذشته، پیشرفت‌های قابل توجهی در درک و درمان اختلال شخصیت مرزی، هم از منظر روان‌درمانی و هم تجویزات دارویی صورت گرفته است.

مداوا و درمان

گزینه‌های درمانی بسیاری وجود دارند که اثربخشی آن‌ها ثابت شده‌اند. روش‌های مداوای ویژه‌ای که در کمک به جنبه‌های ارتباطی اختلال مرزی، نوید بخش هستند عبارتند از:

  • رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT) - این شیوه[۵] که گاهی "صحبت درمانی" نامیده می‌شود، نوعی از رفتار درمانی شناختی است. این درمان به ادراک و شناخت، یا نحوه فکر کردن می پردازد و آن را به اعمال و رفتار مرتبط می‌کند. هم اکنون اشکال دیگری از درمان وجود دارند که به مشکلات مربوط به ارتباطات در BPD می پردازند، اما DBT یکی از روش‌هایی است که اولین بار برای اختلال شخصیت مرزی بسیار موثر شناخته شد. چهار مهارت اصلی در DBT آموزش داده می شوند که یکی از این مهارت‌ها برای اثربخشی میان فردی طراحی شده است؛ تا به افراد در موفقیت روابط و مدیریت ناسازگاری‌ها و تعارضات کمک کند.
  • درمان مبتنی بر ذهنی سازی (MBT) - این شیوه درمانی[۶] بر روی بررسی احساسات، افکار و امیدواری شما متمرکز است، تا ببیند چگونه این موارد ممکن است به رفتارهای شما مرتبط باشند. MBT نوعی از درمان روان‌پویشی[۷] است که بر شرایط فعلی به جای رویدادهای قبلی تمرکز کرده و از رابطه شما با درمانگر برای حل مشکلات استفاده می‌کند. با استفاده از مثال‌ها و روش‌های خاص، MBT به شما کمک می‌کند تا هم احساسات خود و هم احساسات و افکار دیگران را در یک وضعیتِ بخصوص، تحلیل کنید. به عنوان مثال، اگر یکی از دوستان شما عصبانی ‌شده و خانه شما را ترک ‌کند، به جای اینکه بر عملِ ترک کردن تمرکز کنید، به احساس وی که منجر به این رفتار شده است توجه خواهید کرد. 

در برخی موارد، ممکن است بستری شدن ضروری باشد.

داروها

با اینکه که در حال حاضر هیچ داروی تائید شده ای برای درمان اختلال شخصیت مرزی وجود ندارد، داروهایی توسط پزشکان برای کمک به کنترل عوارض و علايم BPD و بهبود روابط بین فردی تجویز می‌شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که بعضی از داروهایی که برای اختلالات ذهنی دیگر کارکرد دارند، در کنترل علائمی مانند عصبانیت، تکانش گری[۸]، افسردگی و احساس انزوا و تنهایی موثر هستند. نتایج می‌توانند بسیار متفاوت باشند و بعید است که دارو به طور کامل این احساساتِ مخل را برطرف کند؛ به احتمال زیاد انتظار نتایج متوسطی را باید داشته باشید.

با اینکه دارو می تواند وسیله‌ای مفید برای مدیریت علائم و عوارض بیماری در هنگام درمان باشد، اما بسیاری از داروهایی که مورد استفاده قرار می‌گیرند دارای عوارض جانبی قابل‌توجهی هستند. پیش از مصرف هرگونه قرص و دارو، حتما با پزشک و مشاور خود درباره عوارض جانبی احتمالی صحبت کنید تا مطمین شوید که سود و منفعت داروها از عوارض‌شان بیشتر باشد. برای برخی افراد این ریسک، ارزش بهبود نسبیِ علائم را ندارد.

سخن پایانی

جدای از اینکه دارو مصرف می کنید یا نه، مداوا و درمان برای بهبود روابط و مراودات شما با دیگران و کنترل عوارض و علائم لازم است. با دکتر خود درباره نیازها و خواسته‌های مد نظرتان صحبت کنید تا با هم به راهکاری مناسب برای رفع نیازهایِ فردی مختص به شما برسید.

زمانی را صرف کنید که در مورد برخی از رایج‌ترین مسائل و مشکلاتی که افراد دارای اختلال مرزی در روابط خود با آن مواجه هستند، مطالبی یاد بگیرید. به ویژه روابط احساسی و عاشقانه در اختلال شخصیت مرزی، گرایش به بروز هرج و مرج و تنش در آن دارد و مهم است که هم شما و هم شریک‌تان نسبت به برخی از این مسائل درک و شناخت داشته باشید و قبل از اینکه بروز پیدا کنند آن‌ها را مورد ملاحظه و بررسی قرار دهید.

اگر با فردی دارای اختلال شخصیت مرزی زندگی می‌کنید، یادگیری و شناخت برخی از جنبه‌های این موضوع که بر کل خانواده تاثیر می گذارد، می تواند مفید باشد.

در حالی که شناخت و یادگیری در مورد BPD، چه در مورد خودتان و چه در مورد یکی از عزیزانتان، ممکن است شما را غمگین و محزون کند، اما با این حال یادگیری و درک مسایل و مشکلات رایج و دنبال کردن پروسه درمانی، می‌تواند تغییرات شگرفی ایجاد کند. به طور خاص، خانواده‌درمانی[۹] می‌تواند تغییرات مثبت بسیار زیادی را نه تنها برای کسی که با اختلال مرزی زندگی می‌کند، بلکه برای کل خانواده ایجاد کند.

 

[۱] Splitting
[۲] Idealization
[۳] Abandonment Sensitivity
[۴] Devaluation
[۵] Dialectal Behavior Therapy (DBT)
[۶] Mentalization Therapy (MBT)
[۷] Psychodynamic Therapy
[۸] Impulsivity
[۹] Family Therapy